Speelruimte

Er zijn tenminste twee redenen dat ik nog steeds graag met onze jongste naar het ziekenhuis ga. De eerste reden heeft te maken met wat in het Engels wel ‘a sense of urgency’ wordt genoemd. Niemand zit voor het plezier in het ziekenhuis, zou je kunnen zeggen. Iedereen is daar met een goede reden: aandacht besteden aan gezondheid. Het ziekenhuis is voor mij een oase van ‘Mensen en Dingen Die Ertoe Doen’. Even geen energie steken in onzin-mailtjes of gedoe in het verkeer, even geen lawaai van reclame voor dingen die ik niet nodig heb of wie er als vierde in de rij voor de kassa staat - heerlijk! Samen aan de slag met zorg voor elkaar en, in het Prinses Máxima Centrum (kortweg: ‘het Máxima’) zeker, voor de kinderen. In het ziekenhuis twijfel ik er geen moment aan dat wat we samen doen, bijdraagt en zinvol is. 

Uitnodiging tot spelen

Wat ik tegelijkertijd zo waardeer in het Máxima is dat bijdragen, zingeving en gezondheid zó serieus genomen worden, dat er ook ruimte gemaakt wordt voor spelen! En daar komt de tweede reden om de hoek kijken, dat ik er graag kom: een bezoek aan het ziekenhuis is ook een uitnodiging tot spelen, tot avontuur. En tot ondeugendheid. Een paar jaar terug was ik met mijn mentor Jola Graczykowska in Poznań (Polen). De afdeling kinderoncologie van een lokaal ziekenhuis had haar uitgenodigd om te komen spelen met kinderen. Het klinkt misschien gek, maar dat is wat Jola doet: spelen met kinderen. Om hen zo aan den lijve te laten ervaren dat ze erbij horen, geliefd zijn en veilig. Dat ligt ook in het hart van mijn werk met groepen mensen rond communicatie en gedoe en ik had het geluk dat Jola mij meevroeg naar Poznań. Soms was het spelen klein, met een vinger of grote teen, soms uitbundig. We speelden met kinderen die in bed moesten blijven, en met kinderen die op de gang op een mat konden bewegen. Met steeds dezelfde ervaring: iedereen kan spelen, en spelen is een erkenning van het leven voorbij alle diagnoses, voorbij alle verschillen aan de buitenkant.

‘Een bezoek aan het Prinses Centrum is een uitnodiging tot spelen, tot avontuur. En tot ondeugendheid'

Ketting van vrolijke momenten

Die ervaringen hebben mij geholpen om ook tijdens Dorje’s behandeling speelruimte te blijven creëren. Zo gingen wij eens in de aanloop naar Dorje’s stamceltransplantatie samen van de ene naar de andere afspraak. Iedere discipline moest de seinen op groen zetten: tandheelkunde, oogheelkunde, fysiotherapie. Dorje en ik regen er een ketting van vrolijke momenten van. Voor een bezoek in het UMC raadpleegden we de receptie: “Hoe komen we daar precies?” “Jullie kunnen buitenlangs via de hoofdingang of via een gang onder de grond door.” Daar hoefden we niet over na te denken. Ik zocht op Spotify de muziek van Mission Impossible op en al sluipend maakten we van de tocht een thriller. 

In een deuk

Bij oogheelkunde kreeg Dorje een apparaat voorgeschoteld en de vraag: “Kun je zien wat er op de muur staat?” Dorje tuurde naar een geel vlak op de wand met een regel letters. Scherp als altijd vroeg hij: “Moet ik het woord oplezen, of de letters?” Ik lag in een deuk. We hebben afgesproken dat hij de volgende keer dat hij zo’n vraag krijgt, hij leest wat er staat: “AZBQOP’ of ‘FERBQU’. Ik kijk er nu al naar uit. Teruglopend verzonnen we een lied op rijm met de namen van Dorje’s artsen, met als mijn persoonlijke favoriet: “Dr. Peek, Dr. Peek, toen ik in uw ogen keek, voelde ik me plots zo week!” Terug op de kamer tekenden we onze avonturen met een kalkstift op de ramen. We hadden groot plezier en ontdekten steeds nieuwe manieren om te spelen, ongeacht de situatie en de omgevingen. Ik wens alle kinderen toe dat hun ouders die speelruimte net zo vanzelfsprekend vinden temidden van alle heftigheid.

Christiaan Zandt blogt over zijn ervaringen als vader van Dorje (11) die in oktober 2015 en in 2020 werd gediagnosticeerd met Acute Lymfatische Leukemie. Hij herstelt momenteel probleemloos van een stamceltransplantatie. Christiaan woont met zijn vrouw Petra, Dorje en Alan (13) op het Groninger platteland, onder de wilde luchten van het Lauwersmeergebied.